Nada

Terwijl ik tot kniehoogte in het prachtige ongerept riviertje de Slapnica sta, voel ik dat ik niet alleen ben. Eerder die middag had ik ook al het gevoel. Een jong hertje had zich onder de wortels van een omgevallen boom schuil gehouden voor een jagershond. Ik joeg de hond weg met een paar stenen en vierde samen met dit jonge hertje het recht van de zwakste.

'Twee maanden geleden waren er hier twee vreemdelingen. Geen idee wat voor mensen het waren maar ze deden maar raar. Volgens mij waren het Fransen. Ze hadden een rugzak op en gingen er vandoor toen ik "bonjour" zei.' Ik heb het oude jachtgeweer van mijn man gehaald en ze van mijn terrein afgejaagd.'

Dit is mijn eerste kennismaking met Nada. Een vrouw die liever geen vreemdelingen op haar terrein duldt. Een negen kilometer lange weg voert langs het riviertje met enkele prachtige watervallen. Negen kilometer van de dichtstbijzijnde asfaltweg en 16 kilometer vanaf Krasic. En wat voor een terrein heeft Nada...Een eigen "prive" waterval behoort tot haar bezit. Ze woont in een oude watermolen die nog steeds werkt. Bij haar huisje houdt de weg op en wie heeft er eigenlijk nog zin om hier verder te gaan. Ze kijkt me doordringend aan en zegt; 'Nada mag jou wel, je gezicht is vriendelijk, kom je binnen iets drinken'?

Toch een mooi gevoel dat mens en dier zich bij me veilig voelen en ik niet aangezien wordt voor een vreemdeling. Zo'n mens en dier ervaring had ik ooit 14 jaar geleden toen ik samen met twee andere vrienden in een indianen reservaat ergens bij de Grand Canyon in Amerika sliep. We hadden geen zin om een camping verderop te zoeken want we wilde het prachtige natuurfenomeen aan den lijve meemaken. Dus zo onze slaapzakken op de koude grond uitgerold. En zo lagen we als drie mummies dicht naast elkaar onder de sterrenhemel. Rond half vijf in de ochtend werd ik wakker door een vreemde gewaarwording. Drie hondjes likten mijn gezicht af en daarachter een vriendelijk lachende indiaan. Waarom kozen die drie hondjes juist mij en niet mijn twee vrienden die links en rechts van mij lagen. Dat moet toch iets met een onzichtbare energie en aantrekkingskracht te maken hebben.

Die bijzondere ontmoeting met het hertje en Nada brachten me dus letterlijk weer bij mijn positieven!

Binnen wordt ik weer overvloedig op de Rakija getrakteerd. Zelf gestookt. Nada doet alles zelf. Ze legt me uit dat ze eigenhandig het bospad schoonhakt met haar zeis. Haar aanrecht ligt vol met bloedworsten van de vier varkens die ze twee dagen daarvoor met haar zoon heeft geslacht. En zoals bij zoveel Kroaten het geval is heeft ook Nada een grote groentetuin.

Twee uur ben ik op bezoek bij Nada. Ze kan geen moment stilzitten. 'Als ik stil ga zitten begin ik te huilen want dan moet ik altijd aan mijn man denken'. Nada praat ook erg hard. Haar manier van spreken is een mengeling van verbazing en verontwaardiging en tegelijkertijd  spontaniteit. Nada vertelt met dat ze een echte poetster is. Twee keer is ze in Australië geweest. Niet dat ze veel van het land gezien heeft. Ook bij haar zus kon ze niet stilzitten en heeft ze het huis iedere dag een grote schoonmaakbeurt gegeven. Het huisje is ook om door een ringetje te halen. En ook buiten valt me de orde en netheid op de anders zo vaak rommelige Kroatische erven gelijk op. Geen vuilhopen zoals bij zoveel oude mensen die ik bezoek maar een emmer met een duidelijk verzoek om daar de peuken in te doen.

Nada geeft uitleg bij de talloze foto's 

En zo praat Nada honderduit. Over de priester die wel eens langskomt maar die ze geen geld meer geeft om haar huis nog te zegenen. Veel te duur volgens haar. En voor de klokkenluider wil ze ook niet meer betalen want wat heeft zij daar aan? De vele foto's van mannen in ouderwetse uniformen getuigen van het diverse militaire verleden van Kroatië. Als ik naar de foto's kijk benadrukt Nada nog eens dat als de pleuris uitbreekt zij zichzelf wel zal verdedigen.

Wanneer ik na een uur aanstalten maak om weer op te stappen roept ze me toe dat ik verder moet luisteren. En alle verhalen uit het eerste uur worden nog eens stapsgewijs herhaald.

Steeds meer groeit de bewondering voor oude mensen zoals Nada die het "schaffen" om aan de rand van de samenleving in een prachtige eenheid met de natuur een leven van eenvoud en puurheid te leiden.

Wanneer ik uiteindelijk vertrek krijg ik een grote diepvrieszak met bloedworsten mee, een fles rakija en twee diepvrieszakken met koteletten van wild zwijn. Geschoten vanaf haar veranda.

Nada en ik wisselen onze telefoonnummers uit. Ik beloof haar dat ik haar een paar keer per jaar zal komen opzoeken. Zo ga ik die middag met een enorm blij gevoel naar huis. Met niet alleen mooie beelden op mijn geheugenkaart maar ook op mijn netvlies. Een netvlies dat allang niet meer vertekend is door mijn Nederlandse bril. Natuurlijk is het triest dat er in de ouderenzorg in Nederland zoveel bezuinigingen zijn. Maar keer op keer sta ik verbaasd over de enorme zelfredzaamheid en overlevingsdrang van de Kroatische ouderen. Nada... haar naam betekent hoop.

Groetjes, René