De huidige situatie in Kroatië

Rijdende door Kroatië kom je er steeds meer achter dat die land eigenlijk niet “één” land is. Eeuwenlang werden Lika en Kordun (de Krajina) overheerst en aangevallen door de Turken. Noord Kroatie behoorde eeuwen tot het Habsburgse rijk. Maar zelfs de verschillen in de dorpen onderling zijn vaak al groot, tot vandaag de dag.

De mensen die wij bezoeken wonen allemaal afgelegen. Heel anders dan in Duitsland of Nederland zijn dorpen hier niet meer dan gehuchten die veelal hebben bestaan uit twee of drie families. Zo zie je dat door heel Kroatië. Van “urban planning” is nooit sprake geweest. Tot 1968 kon iedereen een huis bouwen waar hij of zij dat wilde. Nu nog zijn er een half miljoen wachtenden aangaande de legalisatie van hun huis. Dit maakt vooruitgang en civilisatie best heel ingewikkeld. Met name het vervoer van en naar de afgelegen gebieden is niet eenvoudig. Voor ons niet maar voor de mensen die er wonen al helemaal niet. Vervoer is ook nog eens erg duur. Mensen uit de buurt willen wel rijden voor de ouderen maar daar staat altijd een bedrag van rond de 150 kuna tegenover (ongeveer 20 euro)

Kroatië heeft erg veel moeite gedaan om de Krajina (voormalig oorlogsgebied met de Servische minderheden) weer terug te veroveren. Soms vraag je je af, ‘waarom eigenlijk’? Het gebied is nagenoeg leeg, alleen de ouderen zijn gebleven. Het afval hoopt zich op en er is geen werk. Kroaten zelf komen er ook nauwelijks. Voor hen is de jaarlijkse vakantie aan de kust het meest belangrijk.

Wat vooral overheerst is het alom voelbare en hoorbare negativisme. Eeuwenlang is Kroatië overheerst door vreemde grootmachten. Toen in 1990 eindelijk de onafhankelijkheid kwam waren de verwachtingen dan ook enorm hoog gespannen. De grootste ontgoocheling was en is dan ook nog steeds dat de eigen regering systematisch het land heeft leeggeroofd. Miljarden subsidies en staatsopbrengsten zijn in de zakken van politici verdwenen. De huidige regering heeft wel iets proberen te doen aan de corruptie maar nog wekelijks vallen kopstukken. De huidige regering heeft helemaal niets gedaan om aan de economische malaise een einde te maken. Ook heeft het geen enkele hervorming door durven te voeren in het hopeloos bureaucratische en corrupte ambtenarenapparaat.

Uit eigen ervaring spreek ik dat een zaak beginnen in dit land een hachelijke onderneming is. Je bent totaal overgeleverd aan de meest idiote regelgeving en een heel schimmig lokaal belastingsysteem. Het verschilt van plaats tot plaats hoe je behandeld en belast wordt.

Wel heeft de regering een drastische maatregel begin dit jaar doorgevoerd. Alle ouderen die gebruik maken van overheidssteun hebben hun inkomen moeten inleveren indien zij kinderen hebben. Dat deze kinderen vaak nauwelijks naar hun omkeken was voor de regering geen reden deze maatregel te verzachten. De enige manier om aan deze maatregel te ontkomen is een ingewikkelde papieren toestand waarbij de persoon in kwestie tekent dat hij zijn gehele bezit nalaat aan de overheid. Dit is nou precies wat een hoop ouderen niet doen of durven. Ze hebben al verschillende regimes zien komen en gaan en weten dat de overheid een onbetrouwbare partner is.

De algemene teneur in het land is dus erg negatief.
Van alle landen in Europa voelen de Kroaten zich het meest ongelukkig volgens een recentelijk onderzoek. Zelfs de Bosniërs en de Albanezen voelen zich veel gelukkiger. (Gelukkigste landen zijn Denemarken en Nederland). Ook deze week hoorden we weer van een zelfmoord. Een vader en zoon in het dorp 3 kilometer bij ons vandaan hebben zich beide van het leven beroofd.

Deze donkere deken over het land leidt m.i. ook tot een steeds grotere vorm van apathie en desinteresse. De tendens is; ‘Ieder voor zich en God voor ons allen’. Ons werk onder de armen kan nog wel op enige sympathie rekenen maar echte interesse is niet of nauwelijks merkbaar onder de Kroaten. De strijd om het bestaan en de felbegeerde vakantie aan de kust hebben toch prioriteit.

In Glina bij een alleenstaande man,
samen met mijn trouwe vrijwilliger Zorica. 

De ouderen die we bezoeken hebben allemaal een inkomen variërend tussen de 500 en 800 kuna. Er
zijn zelfs zeven gevallen van mensen die helemaal geen inkomen hebben of wiens inkomen verbrast wordt door familie. Het gaat hier dus om een gemiddeld maandbedrag van 100 euro. Daar moet men alles mee doen. De Staatstelevisie heeft een ware heksenjacht ontketend op iedereen die een radio, televisie of mobiele telefoon heeft. Deze mensen moeten kijk en luistergeld betalen. Dat is per maand 12 euro! (dus voor sommigen 20 procent van het maandinkomen). Heeft men niet betaald komt er ook nog eens een boete bij. Het zijn schrijnende toestanden! Neem daarbij de gemeentelijke lasten (men moet betalen voor vuilophaal maar de vuilniswagen komt veelal niet, dus afval in de natuur). Daarnaast de kosten voor water en elektra. De boodschappen zijn duurder, flink duurder dan in Nederland doordat voedsel (behalve brood) door de overheid met 25 % wordt belast.  

De overheid haat de burgers, zo lijkt het, en zo is het helaas. En de burgers haten de overheid. Voor de katholieke Kroaten biedt de kerk nog enige houvast en soms steun. Maar voor de Servische minderheden, onze grootste doelgroep is ook dat geen houvast meer. De gebouwen staan op instorten en priesters zijn er niet.

Het is in deze situatie dat we voor onszelf moeten zorgen onze hoop levend te houden en bovenal de mensen bewust te maken van al het moois wat dit land wel te bieden heeft. Steek hier iets in de grond en het bloeit en geeft vrucht. Het land vloeit over van melk en honing.

Het is met de liefde en hoop in ons hart dat we er iedere week twee keer op uittrekken om ons te begeven in die afgelegen gebieden. Niemand anders doet het. Het werk geeft voldoening, de dankbaarheid onder de ouderen is groot. Velen tellen de dagen dat we geweest zijn en weer komen.

Vele groeten, René 

Welkom...

Een mooie zonsopkomst
over ons dorp Gorniki.

Na ruim anderhalf jaar in Kroatië wil ik mensen die geïnteresseerd zijn in ons doen en laten hier graag op de hoogte houden. Ik ga regelmatig updates geven over mijn boeiende ontmoetingen, mijn reizen door dit land en de grote tegenstellingen.



Vele groetjes, René